CAIER-дің инновациялық әзірлемесі: топырақты өндірістік қалдықтардан тазарту
Қазақстанның экологиялық проблемаларына назар аудару, оларды зерттеу және қоршаған ортаны қорғаудың инновациялық шешімдерін әзірлеу мақсатында 2012 жылы Орталық Азиялық экологиялық зерттеулер институты құрылды. Оның қызметінің маңызды бағыты - топырақты өндірістік қалдықтардан тазарту. Еліміздің жүздеген мың гектар жерін мұнайлы көлдер алып жатыр. Тонналаған мұнай шламдары резервуарларда сақталады, оның жануы кезінде улы және канцерогенді заттардың көп мөлшері бөлініп, ауаның ластануына, су ресурстарының, өсімдіктер мен топырақтың улануына әкеліп соғады. Бұл экожүйеге және адам денсаулығына үлкен қауіп төндіреді. Мұнай шламдары 3-ші қауіптілік класының жоғары улы өнімдеріне жатады. Қазір мұнай шламдары полигондарды құрайды, ал мұнай көлдерін топырақпен жауып тастауда. Көптеген компаниялар үшін қалдықтарды кәдеге жарату қиындығы оның құрамында қоспалардың гетерогенді көпкомпонентті құрамының болуына байланысты. Басқа нәрселермен қатар, олар радиоактивті болуы мүмкін. Мұның бәрі қоршаған ортаға өте кері әсер етеді. Біздің институтта біз мұнай шламдарын өңдеудің тиімді әдісін әзірледік. Бұл процесс шламды берік, экологиялық таза шикізатқа айналдыруға бағытталған, біз одан топырақ блоктарын жасаймыз. Бұл әдістің бірегейлігі - топырақ блоктары қауіпті өндірістік қалдықтарды әрі қарай пайдалануға дайын қауіпсіз өнімге айналдыратын циклдік процесс арқылы жасалады. Топырақ блоктары бірегей қасиеттерге ие. Олар берік құрылымға ие және ылғалдылық пен температураның өзгеруі сияқты сыртқы факторларға төзімді, сондықтан оларды инфрақұрылым нысандарының құрылысына пайдалануға болады. Топырақ блоктары патенттелген өнім болып табылады және олардың қауіпсіздігі мен пайдалануға жарамдылығын растайтын міндетті санитарлық-эпидемиологиялық сараптамадан өтті. CAIER әзірлеген топырақты өңдеуге арналған ерітінді әмбебап болып табылады, оны тек мұнай шламын өңдеу үшін ғана емес, сонымен қатар, бұрғылау және металлургиялық шламды, сондай-ақ лай шөгінділері үшін де қолдануға болады.